Segment Opakowań Giętkich - Raport Zintegrowany Grupa KĘTY 2023

Rafał Lechowicz

Prezes Alupol Packaging S.A.

Dzięki dokonanym w ubiegłych latach inwestycjom, SOG jako lider rynku materiałów opakowaniowych na rynku środkowoeuropejskim, posiadał optymalnie skomponowany park maszynowy w stosunku do oczekiwań klientów. Inwestycje poczynione w ostatnim czasie w zakresie przetwórstwa tworzyw sztucznych (produkcja folii polipropylenowych i polietylenowych, w tym wysokobarierowych), w połączeniu z dalszym rozwijaniem technologii uszlachetniania papieru, pozwoliły na relatywne umocnienie pozycji SOG na rynku oraz na zwiększanie sprzedaży nowych typów opakowań zgodnych z obecnymi trendami rynkowymi.

Produkcja, sprzedaż oraz główne aktywa segmentu

Segment Opakowań Giętkich tworzy Alupol Packaging S.A. w Tychach i jej spółki zależne – Alupol Packaging Kęty Sp. z o.o. oraz Alupol Films Sp. z o.o. Segment jest liderem w produkcji giętkich materiałów opakowaniowych w Polsce z udziałem rynkowym szacowanym na blisko 20% oraz liczącym się producentem opakowań w Europie. SOG jest jednocześnie największym polskim producentem folii polipropylenowych, ze zdolnościami produkcyjnymi na poziomie 60 – 70 tys. ton rocznie i ponad 5% udziałem w rynku folii BOPP w Europie. Biorąc pod uwagę skalę produkcji folii polipropylenowych jak i zrównoważonych, bardziej jednorodnych laminatów opakowaniowych, produkty te stanowią już ponad 50% sprzedaży wolumenowej Segmentu.

Strategia SOG na lata 2021-2025 przygotowana została w okresie istotnych zmian na rynku opakowań, w którym oczekiwania zmieniały się w wyniku presji prośrodowiskowych, kosztowych, bezpieczeństwa żywności, a także związanych z nimi zmian legislacyjnych.

Dążenie do zrównoważonego rozwoju wymusza konieczność opracowywania i wprowadzania na rynek nowych konfiguracji laminatów – monostruktur, charakteryzujących się mniejszą wagą i większą jednorodnością materiałową. Pomimo obserwowanej presji na opakowania z tworzyw sztucznych oraz zastępowania ich tam, gdzie to możliwe, opakowaniami na bazie uszlachetnionego papieru, ich pozycja wydaje się być niezagrożona. Opakowania giętkie na bazie folii z tworzyw sztucznych, jak żadne inne, doskonale zabezpieczają pakowaną w nie żywność, wydłużając jednocześnie jej termin przydatności do spożycia, co ostatecznie zapobiega jej marnotrawstwu. Dodatkowo ich produkcja charakteryzuje się dużo mniejszą energochłonnością. Również koszty ich transportu, podobnie jak zapakowanych w nie wyrobów są niewspółmiernie niższe w porównaniu z tzw. „bardziej zrównoważonymi opakowaniami” jak słoiki czy puszki. Folie polipropylenowe są jednym ze składników jednorodnych laminatów, co jest niezmiernie istotne w kontekście realizacji celów prośrodowiskowych, polegających na wymianie opakowań klasycznych – wielomateriałowych, na takie, które spełniają założenia gospodarki obiegu zamkniętego.

Produkowane przez Grupę Alupol opakowania dedykowane są głównie dla segmentu żywności typu instant, ale znaczącymi odbiorcami są także branże: świeżej żywności, cukiernicza, słonych przekąsek, mleczarska, farmaceutyczna i chemiczna. Wśród głównych odbiorców opakowań giętkich, były zarówno największe koncerny międzynarodowe takie jak: Nestle, AB Foods, Upfield, McCormick, Lorenz, Dr. Oetker, Brüggen, Aryzta, Koninklijke Douwe Egberts, Orkla Foods, Perfetti van Melle, Danone jak i renomowane firmy regionalne, oferujące sieciom handlowym nie tylko produkty sygnowane swoim logo, ale także te, produkowane pod ich markami własnymi. Należą do nich m.in.: Prymat, Maspex, Tarczyński, Mlekovita, Foodcare, Animex, Serpol Cosmetics, Sokołów, Koral, Mlekpol, Mokate, Woseba. Z kolei głównymi odbiorcami folii polipropylenowych są przede wszystkim europejskie firmy działające w branżach: drukarskiej, kwiatowej, tekstylnej, pasmanteryjnej, etykietowej czy taśm samoprzylepnych – Sylvaphane Holland B.V., Delo, Constantia, Perfon, T.D.K., Dalpo oraz Saba. Żaden z klientów SOG nie osiągnął więcej niż 10% sprzedaży skonsolidowanej Segmentu i nie występuje żadna inna zależność od jednego lub większej ilości klientów.

Produkty Segmentu dystrybuowane są zarówno na rynku krajowym jak również za granicą, która stanowi około 50% jego skonsolidowanych przychodów. Największymi rynkami eksportowymi są Niemcy, Holandia, Ukraina, Węgry, Włochy, Szwajcaria.

Zakład w Tychach
Zakład w Oświęcimiu

Na polskim rynku są obecni nie tylko wszyscy najwięksi międzynarodowi producenci opakowań tj.: Amcor, Mondi, Constantia, Huhtamaki, Walki Group, Wipak czy Südpack, ale także wiele firm o rodowodzie krajowym – KB Folie, Supravis Group, Marpol, Ergis, Bogucki Folie i wiele innych.

Dodatkowo, w ostatnim czasie na europejskim rynku opakowań coraz bardziej aktywni stają się dostawcy z Turcji, Indii, Egiptu czy Arabii Saudyjskiej, którzy wykorzystując tańsze surowce i energię, wprowadzają swoje produkty na rynek w bardzo niskich cenach.

Tak duża liczba podmiotów konkurujących ze sobą, a także występująca nadpodaż mocy produkcyjnych w branży, wymusza coraz silniejszą walkę konkurencyjną. Zjawisko to w połączeniu z coraz powszechniejszym trendem wskazywania przez klientów Segmentu konkretnych dostawców surowców, które muszą być użyte do produkowanych dla nich opakowań, skutkuje coraz większą presją na osiągane marże.

Rynek surowców w 2023 r. znajdował się pod silnym wpływem zawirowań światowego rynku surowców energetycznych, które nastąpiły w wyniku inwazji Rosji na Ukrainę. Miało to daleko idące konsekwencje dla gospodarki doprowadzając do znacznego wzrostu kosztów operacyjnych. Sytuacja geopolityczna oraz globalna gospodarka były niestabilne a ryzyko wahań cen surowców stale obecne. Obawy dotyczące recesji oraz duża zmienność cenowa skłaniały do ograniczenia ilości nabywanych surowców oraz redukcji poziomu zapasów. Ożywienie aktywności zakupowej było widoczne dopiero pod koniec roku. Przy zadawalającej dostępności surowców trendy w obszarze opakowań ewoluowały w kierunku ekologicznych rozwiązań wykorzystujących alternatywne surowce. Segment korzystał z wielu, zróżnicowanych geograficznie, źródeł zaopatrzenia w surowce.Folie aluminiowe i poliestrowe kupowane są głównie w krajach Dalekiego Wschodu, granulaty polietylenowe i polipropylenowe pochodzą z Bliskiego Wschodu, Azji a także Europy. Pozostałe surowce i materiały produkcyjne pozyskiwane są głównie od dostawców europejskich.

Udział żadnego z dostawców surowców, półproduktów i materiałów w 2023 r. nie przekraczał 10% skonsolidowanych przychodów ze sprzedaży Segmentu i nie występuje żadna zależność od jednego lub większej ilości dostawców.

Ze względu na wysoką inflację, wysokie stopy procentowe i tym samym spadek siły nabywczej konsumentów, nie tylko w Polsce, ale również w innych krajach europejskich, rynek opakowań w 2023 r. odczuł zmniejszenie poziomu zamówień.

Branża w dalszym ciągu boryka się z brakiem jednoznacznych przepisów i wytycznych definiujących zrównoważone „zielone” opakowania. W tym otoczeniu prawno-gospodarczym SOG koncentrował się przede wszystkim na działaniach zgodnych z rynkowymi trendami, tj. udoskonalaniu produkowanych laminatów (cieńsze struktury, redukcja wymiarów opakowań, bardziej jednorodny materiał oraz mniejszy stopień zadrukowania), tak aby pomimo dokonywanych modyfikacji gwarantowały bezpieczeństwo pakowanych w nie produktów.

Na rynku folii BOPP w 2023 r. utrzymywał się trend spadkowy w zakresie popytu, na który wpływ miała głównie sytuacja na rynkach europejskim i azjatyckim. Duża grupa klientów Segmentu sygnalizowała problemy wysokich stanów magazynowych, będących następstwem zwiększonych zakupów w 2022 r. Klienci informowali również o zmniejszaniu wykorzystania swoich mocy produkcyjnych, a nawet wymuszonych postojach produkcji z uwagi na brak satysfakcjonującej wielkości zamówień. W ocenie większości klientów Segmentu rok ten był również bardzo trudny i wymagający z uwagi na bardzo niski popyt na folie BOPP. Konsumpcja produktów spożywczych uległa istotnemu zmniejszeniu, co miało związek ze spadkiem siły nabywczej konsumentów w konsekwencji wzrostu kosztów utrzymania.

Ponadto globalna sytuacja na rynku BOPP utrudniała wejście na nowe rynki oraz pozyskiwanie klientów, ponieważ presja cenowa ze strony przede wszystkim azjatyckich, ale także europejskich konkurentów, którzy w ubiegłym roku istotnie zwiększyli swoje moce produkcyjne, była ogromna. W celu pozyskania nowych zamówień Segment zmuszony był agresywnie konkurować przede wszystkim z dostawcami z Indii, Turcji czy Chin, ponieważ również na tych rynkach był obserwowany drastyczny spadek popytu na folie BOPP. Z uwagi na agresywną politykę cenową konkurentów również marże Alupol Films uległy obniżeniu w celu pozyskania zamówień.

Pomimo trudnego otoczenia gospodarczego, skonsolidowane przychody Segmentu Opakowań Giętkich w 2023 r. osiągnęły poziom 1 206 mln zł i były niższe o ok. 20% r/r ze względu na znaczący spadek cen surowców oraz popytu, szczególnie w zakresie folii BOPP. Udział sprzedaży zagranicznej Segmentu w 2023 r. wzrósł o 5 p.p. i wyniósł 50%.

Rok 2023 to wyraźne przyspieszenie zmian struktur opakowaniowych wprowadzanych na rynek. Struktury klasyczne produkowane z powodzeniem od kilkudziesięciu lat zaczęły być na dużą skalę zastępowane rozwiązaniami nowymi – prośrodowiskowymi.

W tym zakresie prowadzone były liczne projekty z klientami, dzięki czemu wdrożone zostały laminaty w nowych konfiguracjach – monostruktury, charakteryzujące się mniejszą wagą i większą jednorodnością materiałową. Nowe rozwiązania w opakowaniach giętkich opierają się głównie na wykorzystaniu w laminatach folii polipropylenowych i polietylenowych. Opracowane zostały również nowe folie PPB^TM na bazie polipropylenu wykonane w technologii ekstruzji z rozdmuchem. Są one stosowane jako składnik jednorodnych laminatów dwuwarstwowych, gdzie drugą warstwę stanowi folia polipropylenowa BOPP wyprodukowana w Alupol Films w Oświęcimiu. Laminaty BOPP/PPB^TM posiadają bardzo dobre własności mechaniczne i barierowe. Mogą być stosowane do pakowania szerokiej gamy produktów takich jak: żywność typu instant, przyprawy, kawy, świeże mięso, wędliny, pieczywo, itp. Są to jednocześnie laminaty spełniające wytyczne „Europejskiej strategii na rzecz tworzyw sztucznych w obiegu zamkniętym”. Potwierdzeniem tego jest uzyskanie przez laminat OPP/PPB, produkowany przez Segment, Certyfikatu „Made for Recycling”, udokumentowanego badaniami w niemieckim Instytucie Fraunhofer zgodnie z metodologią bifa Umweltinstitut GmbH.

Równocześnie rozwijane są laminaty na bazie papieru, papieru uszlachetnionego lakierami termozgrzewalnymi, wysokobarierowymi, bądź cienkimi warstwami polimeru posiadającymi właściwości zgrzewalne i barierowe. Laminaty wykonywane wg nowych technologii poddawane są badaniom pod kątem możliwości recyklingu i również uzyskują pozytywne wyniki potwierdzane odpowiednimi certyfikatami.

Wszystkie proponowane rozwiązania gwarantują bezpieczeństwo żywności i mogą być zadrukowane w technologii rotograwiurowej lub fleksograficznej. Właściwości folii PPB^TM i HBF9^TM pozwalają na zastąpienie istniejących na rynku laminatów 3, 4, 5-warstwowych zawierających w swojej strukturze aluminium, tworzywo sztuczne i papier, laminatami 2 lub 3-warstwowymi, charakteryzującymi się niższą gramaturą i bardziej jednorodną budową. Są to więc laminaty mniej materiałochłonne niż stosowane dotychczas, co przyczynia się w znacznym stopniu do zredukowania ilości tworzyw sztucznych wprowadzanych na rynek i zmniejszenia ich wpływu na środowisko naturalne.

Zgodnie ze Strategią 2021 – 2025 inwestycje Segmentu w okresie jej obowiązywania będą ograniczały się
do utrzymania potencjału produkcyjnego na niezmienionym poziomie. W 2023 r. całość poniesionych nakładów dotyczyła inwestycji o charakterze odtworzeniowym.