10.21. Pochodne instrumenty finansowe i zabezpieczenia
Instrumenty pochodne wykazywane są w bilansie jako aktywa lub zobowiązania finansowe i wyceniane są w wartości godziwej. Grupa wykorzystuje kontrakty typu forward, futures, swap.
Głównym celem zawierania kontraktów typu forward na rynku walutowym jest zabezpieczenie przyszłych przepływów pieniężnych przed ryzykiem kursowym wynikającym z działalności operacyjnej, inwestycyjnej i finansowej.
Głównym celem zawierania kontraktów futures, swap na zakup aluminium jest zabezpieczenie przyszłych przepływów pieniężnych związanych z wydatkami z tytułu zakupu aluminium.
Istotą zabezpieczenia ceny aluminium jest minimalizacja ryzyka prowadzonej działalności z tytułu zmian w otoczeniu makroekonomicznym związanych ze zmianami cen głównego surowca.
Transakcje terminowe i instrumenty pochodne wprowadzane są po cenie nabycia i wyceniane na dzień bilansowy w wartości godziwej oraz wykazywane w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym jako aktywa finansowe lub zobowiązania finansowe. Zyski i straty z wyceny do wartości godziwej instrumentów finansowych, które nie spełniają zasad rachunkowości zabezpieczeń, są ujmowane bezpośrednio w rachunku zysków i strat. Wartość godziwa kontraktów futures, swap lub kontraktów forward jest obliczana przy użyciu bieżącej wartości netto przyszłych przepływów pieniężnych związanych z tymi kontraktami, kwotowanych cen rynkowych kontraktów forward obliczanych przy użyciu bieżących stóp procentowych. Transakcje terminowe i instrumenty pochodne, które nie kwalifikują się jako instrumenty zabezpieczające są księgowane jako instrumenty przeznaczone do obrotu.
Wartość godziwa walutowych kontraktów forward jest ustalana poprzez odniesienie do bieżących kursów terminowych występujących przy kontraktach o podobnym terminie zapadalności.
Wycena oparta jest na wycenach rynkowych identycznych transakcji w bankach komercyjnych.
Zabezpieczenie ryzyka walutowego uprawdopodobnionego przyszłego zobowiązania jest rozliczane jako zabezpieczenie przepływów pieniężnych.
W momencie ustanowienia zabezpieczenia Grupa formalnie wyznacza i dokumentuje powiązanie zabezpieczające, jak również cel zarządzania ryzykiem oraz strategię ustanowienia zabezpieczenia. Dokumentacja zawiera identyfikację instrumentu zabezpieczającego, zabezpieczanej pozycji lub transakcji, charakter zabezpieczanego ryzyka, a także sposób oceny efektywności instrumentu zabezpieczającego w kompensowaniu zagrożenia zmianami wartości godziwej zabezpieczanej pozycji lub przepływów pieniężnych związanych z zabezpieczanym ryzykiem. Oczekuje się, że zabezpieczenie będzie wysoce skuteczne w kompensowaniu zmian wartości godziwej lub przepływów pieniężnych wynikających z zabezpieczanego ryzyka. Efektywność zabezpieczenia jest oceniana na bieżąco w celu sprawdzenia, czy jest ono wysoce efektywne we wszystkich okresach sprawozdawczych, na które zostało ustanowione.
Grupa stosuje tylko instrumenty zabezpieczające przepływy środków pieniężnych
Zabezpieczenie przepływów pieniężnych to zabezpieczenie przed zmiennością przepływów pieniężnych, które przypisać można konkretnemu rodzajowi ryzyka związanemu z ujętym składnikiem aktywów, zobowiązaniem lub z wysoce prawdopodobną planowaną transakcją, które mogłoby wpływać na zysk lub stratę. Część zysków lub strat związanych z instrumentem zabezpieczającym, która stanowi efektywne zabezpieczenie ujmuje się w innych całkowitych dochodach, a nieefektywną część ujmuje się w rachunku zysków i strat.
Jeśli zabezpieczana planowana transakcja skutkuje następnie ujęciem składnika aktywów finansowych lub zobowiązania finansowego, związane z nią zyski lub straty, które były ujęte w innych całkowitych dochodach i zakumulowane w kapitale własnym przenosi się do rachunku zysków i strat w tym samym okresie, albo w okresach, w których nabyty składnik aktywów lub przyjęte zobowiązanie mają wpływ na rachunek zysków i strat.
Jeśli zabezpieczenie planowanej transakcji skutkuje następnie ujęciem składnika aktywów niefinansowych lub zobowiązania niefinansowego, albo planowana transakcja związana ze składnikiem aktywów niefinansowych lub zobowiązaniem niefinansowym staje się uprawdopodobnionym przyszłym zobowiązaniem, do którego będzie się stosować zabezpieczenie wartości godziwej, wtedy zyski lub straty, które były ujęte w innych całkowitych dochodach, przeklasyfikowywane są z kapitału własnego do zysku lub straty w tym samym okresie lub okresach, w których nabyty składnik aktywów niefinansowych lub przyjęte zobowiązanie niefinansowe mają wpływ na zysk lub stratę.
Zyski lub straty powstałe w wyniku zmian wartości godziwej instrumentów pochodnych, które nie spełniają warunków umożliwiających stosowanie zasad rachunkowości zabezpieczeń, są ujmowane bezpośrednio w rachunku zysków i strat.
Grupa zaprzestaje stosowania zasad rachunkowości zabezpieczeń, gdy instrument zabezpieczający wygasł lub został sprzedany, jego wykorzystanie dobiegło końca lub nastąpiła jego realizacja, bądź gdy zabezpieczenie przestało spełniać warunki umożliwiające stosowanie wobec niego zasad rachunkowości zabezpieczeń. W takim przypadku, łączny zysk lub strata na instrumencie zabezpieczającym, które były ujęte w innych całkowitych dochodach i zakumulowane w kapitale własnym, są nadal wykazywane w kapitale własnym aż do momentu wystąpienia prognozowanej transakcji. Jeżeli Grupa przestała spodziewać się, że prognozowana transakcja nastąpi, wówczas zakumulowany w kapitale własnym łączny zysk lub strata netto są odnoszone do rachunku zysków i strat.